تالیفات|
- کتاب مدیریت ایمنی فرایند (PSM) بر اساس مدل WSA – انتشارات متخصصان
- کتاب صد حادثه بزرگ فرایندی – انتشارات متخصصان
- کتاب مدیریت یکپارچگی دارایی ها با رویکرد ایمنی فرایند – انتشارات دانشگاه صنعت نفت
- تالیف کتاب شاخص های کلیدی عملکرد PSM – انتشارات دانشگاه علوم و تحقیقات
مقاله PSM شماره ۴ | مدیریت ایمنی فرایند (PSM) در کرهجنوبی
بخشی از کتاب جامع مدیریت ایمنی فرایند (PSM)
مروری بر صنایع شیمیایی کرهجنوبی (بر اساس گزارش ۲۰۱۹)
از دهۀ شصت، دولت کرهجنوبی صنعت را تشویق کرد صنایع شیمیایی را پرورش دهند و ساختارهای اقتصادی و صنعتی را مدرن کنند. توسعۀ صنایع شیمیایی نقطۀ عطفی در توسعۀ صنعتی شد و نقش مهمی در ساخت کشور صنعتی جدید ایفا کرد. کرهجنوبی در اوج فشارهای تجاری که اکنون تقریباً یکی از بحرانهای اصلی سراسر دنیاست، می‌کوشد بر بازارهای خرده‌فروشی تمرکز کند. این کشور با اقتصادی به‌شدت متکی بر صادرات، اکنون درگیر مجادله‌ای تجاری با ژاپن است و با حذف نسبی این کشور از لیست شرکای تجاری خود، در برابر این کشور همسایه شرایط متفاوتی تجربه می‌کند. این مسئله بیش از گذشته میزان سرمایه‌گذاری‌ها را به‌‍‍‌‍سوی صنعت پتروشیمی سوق داده است؛ زیرا ژاپن محدودیت‌هایی برای صادرات مواد اولیۀ موردنیاز در تولید تراشه‌های گوشی‌های هوشمند اتخاذ کرده است. هرچند این مناقشه تأثیر مستقیمی بر تجارت محصولات عمدۀ پتروشیمی نداشته، این تهدید را به وجود می‌آورد که احتمالاً فشارهای بیشتری بر این بخش مهم از اقتصاد وارد شود؛ درحالی‌که در سه‌ماهۀ اول سال ۲۰۱۹ تولید ناخالص داخلی کرهجنوبی بیش از آنچه تخمین زده می‌شد، کاهش یافته است و مهم‌ترین دلیل آن نیز کندی تجارت جهانی است. هرچند به لطف افزایش هزینه‌های عمومی در سه‌ماهۀ دوم تولید ناخالص کرهجنوبی بار دیگر افزایشی شد، این نگرانی وجود دارد که رشد اقتصادی کرهجنوبی کاهش یابد. بانک مرکزی این کشور با استناد به ابهامات جهانی، پیش‌بینی رشد تولید ناخالص داخلی ۲۰۱۹ را از ۵/۲ درصد به ۲/۲ درصد تغییر داده است که نشان می‌دهد نگرانی‌ها جدی است اما دراین‌بین، پتروشیمی کرهجنوبی و تلاش‌های دولت این کشور برای تنوع‌دادن به تولید و تجارت به‌وسیلۀ بهبود سطح تولید محصولات مختلف پتروشیمی، نقطۀ روشنی برابر این مشکلات است. کارشناسان می‌گویند با برنامه‌ریزی‌هایی که دولت و بخش خصوصی کرهجنوبی برای توسعۀ صنایع بالادستی و پایین‌دستی پتروشیمی در دست دارند، در سه سال آینده امیدواری‌ها به تحول این صنعت افزایش یافته است؛ این مسئله می‌تواند وابستگی به سایر کشورها در خرید مواد اولیه را به‌شدت کاهش دهد و کرهجنوبی را به قطب تولید و صادرات این محصولات تبدیل کند. به گزارش انجمن صنفی صنایع پتروشیمی کرهجنوبی (KPIA)، این کشور در ۲۰۱۸ رقمی معادل ۶/ ۱۲ میلیون تن محصولات پتروشیمی تولید کرده و چیزی بیش از نیمی از آن را صادر کرده است. اکنون شرکت‌های کرهجنوبی با بزرگ‌ترین شرکت‌های دنیا و آسیا، مانند شرکت سعودی آرامکو، از نزدیک همکاری می‌کنند تا بتوانند رشد و توسعۀ بیشتری را تجربه کنند. آرامکو ماه ژوئن در جریان سفر محمدبن‌سلمان، ولیعهد سعودی، به سئول توافق‌نامه‌هایی با برخی شرکت‌های کرهجنوبیای ازجمله با شرکت GS کلتکس کرهجنوبی امضا کرد،. این شرکت می‌خواهد تا ۲۰۲۱ کارخانۀ جدید پلی‌اتیلن را با ظرفیت پانصدهزار تن در سال تکمیل کند و در این مسیر، شرکت آرامکو در زمینه‌های فنی و سرمایه‌ای با این شرکت همکاری خواهد کرد. هیوندایی اویل بانک، پالایشگاه مطرح کرهجنوبی، دیگر شرکت کرهجنوبیای است که آرامکو امسال ۱۷ درصد از سهام آن را خریده است. این شرکت در تلاش است با این همکاری مشترک برنامه‌های گسترش ظرفیت تولید آروماتیک خود را که به سرمایه‌گذاری ۲۲۲میلیون دلاری نیاز
دارد، گسترش دهد. همچنین می‌کوشد با همکاری مشترک شرکت لوته‌کمیکال ظرفیت تولید زایلن مخلوطش را از ۲/۱میلیون تن در سال به ۴/۱میلیون تن برساند و مقرر گردیده این اقدام در ماه جاری عملیاتی شود. همچنین این شرکت برنامه دارد تا ۲۰۲۲ ظرفیت پلیمر خود را ۱۵/۱میلیون تن در سال افزایش دهد. پتروشیمی Hyundai Cosmo نیز با همکاری مشترک شرکت هیوندای و Cosmo Oil ژاپن، می‌خواهد بر سر افزایش ظرفیت تولید پاراکسیلن (PX) همکاری‌های خود را گسترش دهند. با این همکاری، ظرفیت تولید این ماده از ۱۸/۱ میلیون تن در سال به ۳۶/۱ میلیون افزایش می‌یابد و قرار است ساخت آن در سال آینده به اتمام برسد. همچنین آرامکو می‌خواهد در S-Oil، سومین مجتمع بزرگ کرهجنوبی، سرمایه‌گذاری کند. این شرکت سال گذشته توسعه یافته است، بخشی از نیاز صنایع پایین‌دستی به اولفین را تأمین می‌کند و در نظر دارد تا ۲۰۲۲ کارخانه‌ی تولید پلی‌اتیلن با ظرفیت پانصدهزار تن و یک واحد پلی‌پروپیلن با ظرفیت سیصدهزار تن در سال را راه‌اندازی کند. کرهجنوبی با در دست داشتن فناوری پیشرفته، زیرساخت‌های توسعه‌یافته، نیروی کار مجرب و صنایع یکپارچۀ بالادستی و پایین‌دستی، مقصد سرمایه‌گذاری محبوب سرمایه‌گذاران بزرگ جهان شده است. شرکت‌های ساخت‌و‌ساز و مهندسی کرهجنوبیای، مانند مهندسی هیوندای و صنعتی دایلم، روابط محکمی با شرکت‌های پتروشیمی سراسر جهان دارند و به برندهای مطرح تجاری دنیا تبدیل شده‌اند. این شرکت‌ها توانسته‌اند در کرهجنوبی ظرفیت‌های بسیار خوبی برای بخش پتروشیمی ایجاد کنند. شرکت‌های پتروشیمی کرهجنوبی به دنبال گسترش حضورشان در سطح بین‌المللی‌اند. تولیدکنندۀ پارچه و مواد شیمیایی هیوسونگ سرمایه‌گذاری‌های قابل‌توجهی در ویتنام، جایی که خود این شرکت تأسیسات تولید مواد اولیۀ محصولات نساجی را ساخته، انجام داده است و قرار است واحد تولید سیصدهزار تن در سال را در پایان سال جاری میلادی راه‌اندازی کند. کرهجنوبی یک FTA با ویتنام دارد که از اواخر ۲۰۱۵ آغاز شده است. شرکت هیوسونگ با استفاده از قابلیت‌های این قرارداد، می‌تواند فعالیت‌هایش را در ویتنام، حتی اتحادیۀ اروپا، ادامه دهد و از پرداخت تعرفه معاف باشد؛ به‌این‌ترتیب، می‌تواند محصولاتش را با هزینۀ پایین و رقابتی به‌راحتی در کشورهای اروپایی بفروشد. براساس داده‌های این گزارش باید نتیجه گرفت روش‌های نوین تولید و تجارت میان کشورهایی، مانند کرهجنوبی که یکی از کشورهای واردکنندۀ نفت در آسیاست، باعث رونق صنعت پتروشیمی در آنها شده است؛ درحالی‌که ایران با ظرفیت تولیدی دوبرابر کرهجنوبی و بهره‌مندی از خوراک ارزان و در دسترس نتوانسته، مانند این کشور، در قلب پتروشیمی دنیا نفوذ کند. استفاده از راهکارهایی که این کشور و شرکت‌های کرهجنوبیای در مسیر توسعۀ تولید و صادرات محصولات مذکور در پیش گرفته‌اند، می‌تواند در زمینۀ بهبود عملیات تولید و بازاریابی و بهبود ظرفیت‌های جذب سرمایه در آینده کاربردی باشد. متأسفانه در کشور ما به‌رغم تولید نسبتاً مناسب مواد اولیۀ پتروشیمی ضعف‌های اساسی در سمت بازار داخل، حتی بازارهای صادراتی، دیده می‌شود که نشان‌دهندۀ چالش‌های جدی در شیوه‌های استفاده از روش‌های جدید دنیا برای صنایع پیشروست.
ایمنی فرایند در کرهجنوبی
با پیشرفت صنایع شیمیایی، سیستم‌های فرایندی در صنایع شیمیایی پیچیده‌تر و بزرگ‌تر شده‌اند و موجودی مواد شیمیایی خطرناکی که تولید یا مصرف می‌شوند، مدام افزایش یافته است؛ بنابراین خطر حوادث احتمالی، مانند آتش‌سوزی و انفجار یا انتشار مواد شیمیایی سمی، نیز بیشتر شده است. در واقع، از اواخر دهۀ هشتاد تا اوایل دهۀ نود در کرهجنوبی تعدادی از حوادث صنعتی بزرگ، مانند انفجار اکسترودر ABS، انتشار TDI و انفجار خشک‌کن و غیره، رخ داده و تلفات زیادی به دنبال داشته است. با‌توجه‌به اهمیت پیشگیری شرکت‌های شیمیایی از خطرات بزرگ، سیستم PSM برای پیشگیری از حوادث بزرگ صنعتی، در ۱۹۹۵ با اصلاح قانون ایمنی و بهداشت صنعتی معرفی شد و از ابتدای ۱۹۹۶، به اجرا درآمد. صاحب کسب‌وکاری با تجهیزات خطرناک بالقوه یا بالفعل باید گزارش ایمنی فرایند را به دولت ارائه کند تا از هر حادثه‌ای که می‌تواند آسیب فوری به کارگران یا مناطق اطراف محل کار وارد کند، جلوگیری کند؛ در نتیجه، نوزده سال اجرای PSM سیستم پیشگیری از حوادث شیمیایی تثبیت شده است و انواع اثربخشی و رضایت مطلوب مشتری ایجاد شده.
خسارات مالی ناشی از آسیب تأسیسات بسیار زیاد است و تعمیر تأسیسات به زمان زیادی نیاز دارد. این‌ها اثرات دیگری، مانند تأمین ناکافی مواد اولیه، برای صنایع مرتبط دارند. برای جلوگیری از چنین حوادث صنعتی بزرگی بسیاری از کشورها، ازجمله ایالات متحدۀ آمریکا و اتحادیۀ اروپا، سیستم پیشگیری از حوادث شیمیایی را اجرا کرده‌اند. در ژوئیه، OSHA در ایالات متحدۀ برنامه‌ای برای اعلام مقررات فدرال مطرح کرد. این برنامه نقطۀ شروع قانون ویژۀ جلوگیری از حوادث بزرگ صنعتی در ایالات متحده به شمار می‌آید. همچنین در نوامبر ۱۹۹۲ مقررات PSM تصویب شد. در ۱۹۸۲، اتحادیۀ اروپا دستورالعمل‌های EC (دستورالعمل‌های Seveso) را تصویب کرد که ساختاری مشابه سیستم PSM در ایالات متحده داشت. دستورالعمل‌های EC حداقل استانداردهای قانونی را برای هر کشور در اتحادیۀ اروپا ارائه می‌کند. اهداف این بخش‌نامه پیشگیری از حوادث بزرگ صنعتی و کاهش آسیب به مردم و محیط‌زیست بود. کشورهای عضو اتحادیۀ اروپا باید استانداردهای شدیدتری از این دستورالعمل را در قوانینشان اعمال کنند. پس از انتشار MIC در دسامبر ۱۹۸۴ که منجر به مرگ دوهزاروپانصد نفر در بوپال هند شد، نیاز مبرم به طرح ملی پیشگیری از حوادث شیمیایی به وجود آمد و ILO در ۱۹۸۵ اعلام کرد باید رویه‌ای سیستماتیک برای جلوگیری از حوادث مهم وجود داشته باشد. حوادث صنعتی پیشگیری از حوادث بزرگ صنعتی به‌جای کنوانسیون ۱۷۴ در ژوئن ۱۹۹۳ تصویب شد. برای جلوگیری از تعداد زیادی از حوادث بزرگ در کرهجنوبی از اواخر دهۀ هشتاد تا اوایل دهۀ نود، سیستم مدیریت ایمنی جدیدی، مانند PSM، در کارخانه‌های شیمیایی ضروری شد. ۱۹۹۵با‌توجه‌به اهمیت پیشگیری شرکت‌های شیمیایی از خطرات بزرگ، سیستم PSM برای پیشگیری از حوادث بزرگ صنعتی با اصلاح قانون ایمنی و بهداشت
صنعتی معرفی شد و از ۱۹۹۶ اجرایی شد. مطالب عمدۀ قانون ایمنی و بهداشت صنعتی درمورد سیستم PSM به شرح زیر است:
- تأسیسات خطرناک باید با فرمان ریاست‌جمهوری گزارش ایمنی فرایند را برای جلوگیری از حوادث عمدۀ صنعتی که می‌تواند برای کارمندان و ساکنان مناطق مجاور خطر جدی داشته باشد، به وزارت کار / KOSHA ارائه دهد؛
- گزارش ایمنی فرایند که کارفرما تهیه کرده است، باید قبل از اینکه کمیتۀ ایمنی و بهداشت در محل کار گزارش ارسال کنند، بررسی شود. در صورت تشکیل نشدن کمیته، گزارش نمایندۀ کارکنان بررسی می‌شود؛
- وزارت کار / KOSHA گزارش ایمنی فرایند را ارزیابی می‌کند و می‌تواند به کارفرما دستور دهد در صورت لزوم برای ایمنی و سلامت کارکنان، گزارش را تغییر دهد؛
- اجرای PSM توسط کارفرما در انطباق با گزارش فرایند باید دو سال پس از اینکه وزارت کار از کارخانه بهره‌برداری کرد، تأیید شود.
عملکرد PSM هر شرکت در سه درجه (P، S و M) طبقه‌بندی می‌شود و مداخله در سایت‌های PSM با درجۀ عملکرد متفاوت اعمال می‌شود. درجه‌بندی سایت‌ها براساس عملکرد PSM آنها رویکردی منحصربه‌فرد در کرهجنوبی است، نه در اتحادیۀ اروپا نه در ایالات متحده وجود ندارد و تأثیر خوبی به جا گذاشته است. تأسیساتی که در قانون خطرناک پیش‌بینی شده‌اند، عبارت‌اند از رده‌های تجاری یا تأسیساتی که مواد خطرناک را بیش از مقدار آستانۀ ذکرشده در جدول زیر ذخیره می‌کنند.
جدول ۱- مواد خطرناک و مقدار آستانه
این اصلاحیه برای تأیید معقول بودن یا نبودن پوشش فعلی PSM با مطالعۀ عمیق قوانین خارجی مربوطه و ارائۀ معقول‌تر نحوۀ تعیین دامنۀ PSM انجام شده است. به‌منظور دستیابی به هدف، قوانین PSM و پوشش ایالات متحده، اتحادیۀ اروپا و بریتانیا را مقایسه شده است. مقایسۀ طبقه‌بندی مواد شیمیایی خطرناک طبقهبندیشده در مقررات PSM با GHS (سیستم هماهنگ جهانی طبقه‌بندی و برچسب‌گذاری مواد شیمیایی) و اثر هزینه‌ـ‌فایدۀ پیش‌نویس پیشنهادی در این مطالعه را ارزیابی کرد. ازآنجایی‌که مقررات COMAH انگلستان تحت الزامات اساسی دستورالعمل SEVESO اتحادیۀ اروپا به‌خوبی توسعه یافته است، مرجع خوبی برای این موضوع به شمار می‌رود. همچنین به کمک مراجعه به اسناد داخلی و خارجی مختلف، با افراد علاقه‌مند در ایالات متحده، انگلستان و اتحادیۀ اروپا مصاحبه گردید و به گزارش‌های تحقیقات داخلی درمورد حوادث بزرگ اشاره شد.
- پالایشگاه‌ها؛
- فراوری مجدد محصولات فرعی پالایش نفت؛
- مواد شیمیایی آلی پتروشیمی یا رزین‌های مصنوعی؛
- صنایع کود؛ آفت‌کش / علف‌کش؛
- پودر انفجاری / محصولات آتش‌بازی.
نیروگاه‌های هسته‌ای و تأسیسات نظامی از مقررات PSM مستثنا هستند؛ زیرا قوانین جداگانه‌ای آنها را کنترل می‌کنند.
مطالب زیر باید در گزارش ایمنی فرایند مقرر در قانون درج شود:
(۱) اطلاعات ایمنی فرایند؛
(۲) تجزیه‌و‌تحلیل خطر و گزارش ارزیابی ریسک؛
(۳) رویه و برنامه‌ریزی برای عملیات ایمن برای تأسیسات:
- رویه و کتابچۀ راهنمای عملیات ایمن؛
- رویه و مشخصات یکپارچگی مکانیکی؛
- مراحل مجوز کار گرم؛
- روش کنترل ایمنی برای کار پیمانکار؛
- طرح آموزش‌وپرورش؛
- رویۀ مدیریت تغییرات؛
- مراحل قبل از راه‌اندازی؛
- سایر موارد مرتبط با مدیریت ایمنی.
(۴) برنامه‌ریزی و واکنش اضطراری.
برنامۀ پیاده‌سازی PSM در کرهجنوبی
مارس ۱۹۹۵، KOSHA مرکز ایمنی کارخانه‌های شیمیایی متشکل از مهندسان حرفه‌ای را برای پیاده‌سازی سیستم PSM برای جلوگیری از حوادث بزرگ صنعتی تأسیس کرد. اخیراً ۱۶۸۴ سایت هستند که مقررات PSM آن را کنترل می‌کنند. شرکت‌های PSM براساس طبقه‌بندی کسبوکار و تعداد کارمندانشان که در جدول ۲ نشان داده شده است، طبقه‌بندی می‌شوند. میان ۱۶۸۴ شرکت، ۱۲۳ شرکت به دسته‌های تجاری و ۱۵۶۱ شرکت دیگر متعلق به تأسیسات خطرناکی‌اند که مواد خطرناک را جابه‌جا یا ذخیره می‌کنند و ۷۰۴ کارخانۀ کوچک و متوسط وجود دارد که تعداد کارکنانشان کمتر از پنجاه نفر است.
جدول ۲- توزیع سایت PSM
درعین‌حال، به‌منظور ارزیابی وضعیت عملکرد PSM در شرکت‌های شیمیایی، ۱۰۶۴ سایت با استفاده از ۱۰۵ مورد چک‌لیست، بررسی و در سه گروه مطابق جدول ۳ طبقه‌بندی شدند.
جدول ۳- رتبۀ سایت PSM
101 شرکت که حدود ۹.۵ درصد را تشکیل می‌دهند، سطح P، پیشرو، را در رتبه‌بندی دریافت کردند، درحالی‌که ۳۹۴ شرکت که حدود ۳۷.۰ درصد را تشکیل می‌دهند، سطح S، راکد، دریافت کردند و ۵۶۹ شرکت با وضعیت ضعیف و نامطمئن در مدیریت ایمنی که ۵۳.۵ درصد را تشکیل می‌دهند، در رتبۀ M، سوءمدیریت، قرار دادند. براساس تجزیه‌و‌تحلیل، نسبت سطح P در شرکت‌های بزرگ تقریباً بیشتر از سطح P در شرکت‌های کوچک و نسبت سطح M در شرکت‌های کوچک تقریباً بالاتر از شرکت‌های بزرگ است. براساس نتیجۀ درجه‌بندی، معیار بازرسی مبتنی بر عملکرد در سایت‌های PSM به شرح زیر اعمال می‌شود:
- P (پیشرو): خود پیاده‌سازی PSM؛
- S (راکد): بررسی اجرای PSM بیش از یک بار در سال توسط مراجع ذی‌ربط؛
- M (سوءمدیریت): بررسی اجرای PSM بیش از دو بار در سال توسط مقامات ذی‌ربط، مشاورۀ فنی برای آیتم بررسی‌شده و آموزش PSM هر شش ماه یک بار.
عملکرد PSM هر شرکت هر چهار سال یک بار مجدد ارزیابی و نمرۀ جدیدی به آن داده می‌شود. سیستم درجه‌بندی PSM مزایایی، مانند تسهیل مشارکت در محیط‌های کاری، تشویق رقابت سایت‌های PSM، تسهیل نظارت بر انطباق مقررات PSM، کمک به سیاست‌گذاران برای نظارت بر وضعیت دقیق اجرای PSM در محیط‌های کاری و در نهایت اثبات مسیر بهبود مقررات PSM را به همراه دارد؛ در نتیجه اجرای PSM نوزده سال، انواع مختلفی از اثربخشی ایجاد کرد. از تعداد حوادث صنعتی بزرگ، شامل تعداد تلفات پس از اجرای PSM، کاسته شد، بهره‌وری و کیفیت محصول افزایش یافت:
- مرگ‌و‌میر و جراحت کاهش یافت؛
- کیفیت و بهره‌وری بهبود یافت؛
- داده‌های فنی به‌خوبی سازمان‌دهی شدند: P&ID، HAZOP و رویۀ عملیاتی و غیره؛
- موارد تعطیلی اضطراری کاهش یافت.
از زمان اجرای سیستم PSM در ۱۹۹۶، ۱۶۷ حادثۀ بزرگ صنعتی تا ۲۰۱۴ رخ داده است.
جدول ۴- توزیع حوادث براساس سال و کسبوکار طبقه‌بندی
براساس تجزیه‌و‌تحلیل ما در جدول ۵، ۶۶ حادثه که ۳۹.۵ درصد حوادث را تشکیل می‌دهد، به دلیل اجرای ناکافی مجوز کار ایمن رخ داده است. عاملی که در مقام دوم قرار می‌گیرد، خطای عملیاتی / رویۀ عملیاتی ناکافی است که با ۳۴ حادثه، ۲۰ درصد حوادث مطابقت دارد. سومین علت اصلی خطای طراحی / شکست مکانیکی است که در بیست حادثه (۱۱.۹ درصد) رخ داده است. مشکل مجوز کار ایمن و مدیریت تغییر معمولاً ناشی از ضعف در اثربخشی مدیریت است. رویکرد ارزیابی عملکرد PSM به‌صورت دوره‌ای در مرحلۀ اجرا، راه القای مشارکت فعال مدیریت است. در چک‌لیست‌های عملکرد، یازده مورد وجود دارد که می‌تواند رهبری PSM و آگاهی گروه مدیریت، ازجمله مدیر کارخانه، را ارزیابی کند. اگر شرکتی نمرۀ خوبی در رهبری کسب نکند، نمی‌تواند درجۀ P را به دست بیاورد. برای بررسی میزان رضایت شرکت از اجرای PSM، نظرسنجی در ۲۰۰۶ انجام شد. روش‌های مختلفی، مانند: ایمیل، تلفن و بازدید از سایت در کل ۷۸۸ سایت اجرا شدند و از
۲۲۱ شرکت پاسخ دریافت گردید. برای دو قسمت چک‌لیست تهیه شد؛ بخش اول بر فرایند داخلی ازجمله پشتیبانی شرکت، مانند افزایش نیروی انسانی موردنیاز برای تهیۀ مقررات PSM و غیره، تمرکز دارد. درجۀ رضایت متوسط ۷۴.۵ درصد بوده است. بخش مدیریت ایمنی به پرسش‌نامه‌ها پاسخ داد. دلیل رضایت از اجرای PSM با امتیاز بسیار پایین (۳۲ درصد) این است که مسئول PSM احساس می‌کند هر بخش، ازجمله عملیات میدانی، هنوز تعهد کمی به اجرای PSM دارد.
جدول ۵- علت حوادث
جدول ۶- رضایت PSM از فرایند داخلی
امتیاز شرکت‌های بزرگ، ازجمله پالایشگاه‌ها، بالای ۵۰ درصد است اما شرکت‌های کوچک، مانند آفت‌کش‌ها، امتیاز پایینی دارند.
بخش دوم بر فرایند خارجی، مانند ارزیابی گزارش ایمنی، تمرکز دارد که KOSHA آن را ارائه می‌دهد.
نتایج تجربۀ نوزده‌سالۀ کرهجنوبی در پیاده‌سازی مدیریت ایمنی فرایند
از اواخر دهۀ هشتاد تا آغاز دهۀ نود، بسیاری از حوادث بزرگ کرهجنوبی به دلایل مختلف، ازجمله فقدان اپراتورهای آموزش‌دیده در کارخانه‌های شیمیایی، یکپارچه نبودن مکانیکی تجهیزات فرایند، فقدان آگاهی ایمنی یا فرهنگ ایمنی و اقدامات ایمنی ناکافی، رویه‌ها و سیستم‌های مدیریتی و غیره رخ داد. از ۱۹۹۶ که سیستم PSM را معرفی کردیم، بحث‌های زیادی درمورد سود و زیان پیاده‌سازی PSM وجود داشته است اما بدیهی است که سود اجرای PSM بیشتر از زیان آن است، مانند کاهش حوادث صنعتی، مستندسازی و ساخت سیستماتیک، بهبود فناوری فرایند، کاهش خطای عملیاتی، افزایش کیفیت و بهره‌وری، کاهش نرخ بیمه و در نهایت پایه و اساس سیستم مدیریت ایمنی خودگردان نمونههای از آن هستند. صرف‌نظر از اثربخشی و رضایت مشتریان از سیستم PSM، حوادث صنعتی بزرگ همچنان به دلیل خطای طراحی، خرابی مکانیکی، خطای انسانی، مدیریت ضعیف MOC و غیره رخ می‌دهد. استفاده از سیستم‌های PSM در جایگاه ابزاری برای اطمینان از ایمن‌تر بودن نیروگاه‌ها و جلوگیری از حوادث بزرگ تا زمانی مطرح است که امکان تشدید آن وجود دارد. توصیه‌های اصلی عبارت‌اند از:
- تهیۀ گزارش PSM که منعکس‌کنندۀ شرایط واقعی کار، نحوۀ مشارکت داوطلبانۀ کارگر و تأمین ایمنی و روش معقول بررسی گزارش ایمنی است؛
- تقویت برنامۀ مدیریت پیمانکار فرعی از طریق تخصیص نقش، ارتباط اطلاعات، حفاظت از کارگران حین تعمیر و نگهداری و انتخاب پیمانکاری فرعی در پیشگیری و حوادث؛
- تهیۀ برنامۀ اقدامات اضطراری فعال که به بهبود مشکل عملیاتی، جبران و اتصال سناریوی اضطراری و برنامۀ اقدام و بهبود تبلیغات برای ساکنان محلی کمک می‌کند.
معرفی منبع اصلی
برگرفته از مطالعه Korean experience of process safety management (PSM) regulation for chemical industry نگارش Hyuck-myun Kwon از Occupational Safety and Health Research Institute, Korea Occupational Safety and Health Agency(KOSHA و Chang-jin Lee از Ministry of Manpower Services Centr Yonsei University که در ۲۰۱۶ نگارش شده است.