تالیفات|

• کتاب مدیریت ایمنی فرایند (PSM) بر اساس مدل WSA – انتشارات متخصصان
• کتاب صد حادثه بزرگ فرایندی – انتشارات متخصصان
• کتاب مدیریت یکپارچگی دارایی ها با رویکرد ایمنی فرایند – انتشارات دانشگاه صنعت نفت
• تالیف کتاب شاخص های کلیدی عملکرد PSM – انتشارات دانشگاه علوم و تحقیقات

مقاله PSM شماره ۳ | مدیریت ایمنی فرایند (PSM) در ژاپن

بخشی از کتاب جامع مدیریت ایمنی فرایند (PSM)

مروری بر صنایع فرایندی ژاپن

ژاپن ۴۴ میلیون بشکه ذخایر نفت اثبات شده دارد که از این مقدار روزانه حدود چهارهزار بشکه در روز نفت تولید می‏کند. براساس گزارش سال ۲۰۱۴ آژانس بین‏المللی انرژی، این کشور روزانه ۳.۴‌میلیون بشکه نفت خام وارد می‌کند که بیشتر آن از عربستان و امارات تأمین می‌شود. ظرفیت پالایشی آن نیز برابر ۳.۹میلیون بشکه در روز است که از ۳.۳۶میلیون بشکه آن استفاده می‌کند. همچنین روزانه ۹۰۰هزار بشکه واردات مستقیم فرآورده‌های نفتی دارد که بیشتر آن بنزین و گازمایع است. البته خودش نیز در بعضی محصولات پالایشی صادرکننده است و روزانه ۳۱۰‌هزار بشکه از محصولات پالایشی را صادر می‏کند که بیشتر آن شامل دیزل و مقادیری سوخت جت، نفت کوره و بنزین می‌شود. صنعت پالایش ژاپن بیست‌وهفت پالایشگاه دارد که ظرفیت آن‏ها بین ۳۰‌هزار بشکه تا ۲۷۰هزار بشکه متغیر است. نکتۀ قابل‌توجه در صنعت پالایش نفت ژاپن ادغام‌ها و ائتلاف‌های معنادار شرکت‌هاست که طی دو دهۀ گذشته بسیاری از شرکت‌های پالایش نفت برای افزایش توان رقابتی‌شان در زنجیرۀ تأمین، تولید حتی فروش و توزیع و البته افزایش اقتصاد مقیاس شروع به یکپارچه‌سازی کرده‌­اند. همچنین موضوع درصد یکپارچگی صنعت پالایش و پتروشیمی و ‌نوعی پتروپالایش در صنعت این کشور قابل‌توجه است. تقریباً تمام واحدهای پالایشی این کشور کنار فرآورده‌های سوختی محصولات پایۀ صنعت پتروشیمی را نیز تولید می‌کنند، ازجمله: آروماتیک‌ها و الفین‌­های سبک.

مدیریت ایمنی فرایند در ژاپن

مدیریت ایمنی فرایند (PSM) سیستم مدیریتی‌ای است که بر پیشگیری، آمادگی، کاهش، واکنش و بازیابی انتشار فاجعه‌بار مواد شیمیایی یا انرژی ناشی از فرایندی مرتبط با مرکزی متمرکز است. دستورالعمل‌های PSM موجود فقط حداقل عناصر را برای مدیریت ایمنی ارائه می‌دهد اما به فعالیت‌های مدیریتی مشخص اشاره‌ای نمی‌کند. به‌علاوه، سازگاری عناصر تضمین نمی‌شود و دامنۀ عملی عناصر با هم متفاوت است. این مقاله چارچوب عملی فعالیت کلی PSM را پیشنهاد می‌کند. بخش ایمنی انجمن مهندس شیمی ژاپن دربارۀ این موضوع بحث کرده است. مدل فعالیت برای PSM جهت استخراج فعالیت‌های ضروری برای حفظ ایمنی فرایند کارخانۀ تولید توسعه یافته است. چارچوب پیشنهادی موقعیت عناصر PSM را تعریف می‌کند، همچنین مهندسی چرخۀ حیات کارخانۀ (Plant-LCE) و رابطۀ هر عنصر را منعکس می‌کند و به‌وضوح مشخص می‌کند برای هر عنصر چه کاری باید داد. استاندارد IDEF0 به‌عنوان فرمت توضیحات به‌منظور توسعۀ مدل فعالیت نمایش چارچوب برای PSM استفاده می‌شود. بحث با استاندارد IDEF0 روی «آنچه به‌جای عملکرد یا فعالیت موردنیاز است.» در تمام زمان‏ها متمرکز است و می‌تواند صریح باشد که برای PSM چه باید کرد. چارچوب پیشنهادی در PSM مزایای زیر را ارائه می‌دهد:

۱) ساختار به‌اشتراک‌گذاری اطلاعات ایمنی از طریق Plant-LCE قابل‌تعریف است؛

۲) محیطی که فعالیت PSM را با فعالیت تولید ادغام می‌کند، توسعه یافته است؛

۳) با تعیین چرخه PDCA (Plan-Do-CheckAction)، حتی اگر برخی از مشکلات در نتیجۀ عملکرد PSM اتفاق بیفتد، بررسی و فعالیت (تغییر نیازمندی) آن را اصلاح می‌کند؛

۴) منابع موردنیاز انجام فعالیت‌های PSM را می‌توان به‌وضوح مشخص کرد.

اخیراً این واقعیت مطرح است که حوادث و بلایای بیشتری در صنعت فرایندهای شیمیایی رخ می‌دهد. دلایل آن شامل عوامل زیر در مدیریت ایمنی فرایند (PSM) است: سیستم مدیریت ایمنی نامناسب در شرکت، مدیریت دانش ناکافی و اطلاعات ناکافی درمورد کارها یا وظایف و عملکرد اشتباه یا قضاوت نادرست، نبود استانداردسازی برای فعالیت مدیریت ایمنی و غیره.

 PSM سیستمی مدیریتی است که بر پیشگیری، آمادگی، کاهش، واکنش و بازیابی انتشار فاجعه‌بار مواد شیمیایی یا انرژی از فرایندی مرتبط با یک مرکز متمرکز است. OSHA در ایالات متحده بر PSM تأکید دارد و به سیستم مدیریت ایمنی ایجادشده به‌عنوان شرکت همچنین بهبود تکنیک مهندسی ایمنی نیاز دارد (OSHA 29CFR 1910.119, 1992). همچنین دستورالعمل Seveso II چارچوبی از PSM است با هدف جلوگیری از حوادث بزرگ که شامل مواد خطرناک و محدودکردن پیامدهای آن‏ها برای انسان و محیط زیست می‌شود، همچنین به دنبال تضمین سطوح بالای حفاظت در سراسر جامعه به‌صورت یکنواخت و سازگار است. روش مؤثر (دستورالعمل شورا ۹۶/۸۲/EC، ۱۹۹۶). الزامات OHSAS 18001:2007 -سیستم‌های مدیریت ایمنی و بهداشت شغلی- همچنین سیستم PSM است تا سازمان بتواند خطرات ایمنی و بهداشت شغلی‌اش را کنترل کند و عملکردش را بهبود بخشد. AIChE/CCPS (مرکز ایمنی فرایندهای شیمیایی) چارچوب جدید PSM را منتشر کرده است، RBPS (ایمنی فرایند مبتنی بر ریسک) است که شامل فرهنگ ایمنی فرایند، اطلاعات ایمنی فرایند، شناسایی مخاطرات و تجزیه‌و‌تحلیل ریسک، مدیریت پیمانکار، مدیریت تغییر و غیره می‌شود. موضوعاتی درمورد جایگاه مدیریت ایمنی فرایندهای شیمیایی و اقداماتی، مانند: «فعالیت PSM چگونه باید اجرا شود؟»، «تا چه حد PSM برای ایمنی کافی فرایند انجام می‌شود؟» مطرح است. اهمیت PSM در ژاپن براساس مهندسی چرخۀ حیات کارخانه (Plant-LCE) برای فرایندهای شیمیایی است که از توسعۀ فرایند تا طراحی ایمنی فرایند، ساخت کارخانه، تولید و نگهداری کارخانه را در برمی‌گیرد و چندین سال است شناخته شده. مدل‌های فعالیت برای شفاف‌سازی محتوای فعالیت PSM و توسعۀ محیطی برای به اشتراک گذاشتن اطلاعات درمورد ایمنی فرایند شیمیایی توسعه یافته‌اند. الگوی PDCA (Plan-Do-Check-Action) برای توسعۀ مدل فعالیت در قالب IDEF0 پیشنهاد شده است. همچنین شامل فعالیت «تأمین منابع» برای انجام هر فعالیت می‌شود. چارچوب پیشنهادی موقعیت عناصر PSM را تعریف می‌کند که نشان‌دهندۀ PlantLCE و رابطۀ هر عنصر PSM است و به‌وضوح مشخص می‌کند برای هر عنصر چه کاری باید انجام داد. تهیۀ منابع، مانند استاندارد مهندسی، یکپارچه مدیریت می‌شود. جدول ۳۴ چهارده عنصر را نشان می‌دهد که OSHA/PSM برای جلوگیری یا کاهش اثرات انتشار فاجعه‌بار مواد شیمیایی یا انرژی از فرایندهای تحت پوشش مقررات به آن‏ها نیاز دارد. اگرچه هدف اصلی PSM حفظ ایمنی فرایند کارخانه تولید است، ایمنی کارخانه فرایند را می‌توان از طریق Plant-LCE که از توسعۀ فرایند تا طراحی فرایند، ساخت کارخانه و تعمیر و نگهداری کارخانه است، تضمین کرد که در شکل ۳۵ نشان داده شده است. در این مقاله، فاز توسعۀ کارخانه به معنای توسعۀ فرایند، طراحی فرایند و ساخت کارخانه و فاز عملیاتی کارخانه به معنای تولید و نگهداری کارخانه است. فعالیت PSM در مرحلۀ طراحی فرایند، طراحی کارخانۀ فرایند ایمن است. فعالیت PSM در مرحلۀ ساخت‌و‌ساز کارخانه، ساخت تأسیسات و کارخانۀ ایمن براساس نتیجۀ طراحی کارخانۀ فرایند است. فعالیت PSM در مرحلۀ نگهداری کارخانه به‌منظور حفظ یکپارچگی عملکرد تأسیسات و کارخانه، هم‌زمان با تولید است. علاوه‌بر‌این، انجام فعالیت PSM در قالب چرخۀ PDCA، مانند: برنامه‌ریزی اقدامات متقابل ایمنی براساس نتیجۀ ارزیابی ریسک، اجرای طرح و ارزیابی خروجی‌ها، به‌اشتراک‌گذاری اطلاعات ایمنی فرایند از طریق Plant-LCE و گرفتن تصمیم برای پاسخ به تغییر پس از اطمینان از ثبات میان فعالیت‌هاست.

جدول ۳۴- عناصر موردنیاز OSHA/PSM

برای توسعۀ چارچوب عملی PSM از این نکات سخن گفته‌ایم:

• همان‌طور که در جدول ۳۴ نشان داده شده، روشن‌کردن پیش‌شرط محدودیت منابع به‌منظور انجام فعالیت PSM و مشخص‌کردن اینکه چه کاری، چگونه و چرا برای فعالیت هر عنصر PSM انجام شود؛
• روشن‌کردن موقعیت عناصر PSM در Plant-LCE، به‌عبارت‌دیگر، باید به‌وضوح مشخص شود چگونه فعالیت‏های عناصر PSM با فعالیت‌های معمول PlantLCE مرتبط است؛
• درنظرگرفتن چارچوب PSM که می‌تواند الزامات و / یا اطلاعات اصلاح‌شده درمورد فعالیت PSM را قطعاً در قالب چرخۀ PDCA منتقل کند؛
• توسعۀ چارچوب عملی که فعالیت PSM را براساس استانداردهای مهندسی که بر پایۀ مقررات و قوانین ایمنی در هر شرکت تنظیم شده است، انجام می‌دهد.

استاندارد IDEF0 به‌جای فرمت توضیحات برای توسعۀ مدل فعالیت نمایش چارچوب برای PSM استفاده می‌شود. IDEF0، روش نوع صفر تعریفی یکپارچه از مدل عملکردی، روش استاندارد شناخته‌شده‌ای برای برنامه‌ریزی منابع سازمانی یا مهندسی (دوباره) فرایند کسب‌وکار است.

شکل ۳۶ اساس مدل فعالیت را با استفاده از استاندارد IDEF0 نشان می‌دهد. مستطیل نشان‌دهندۀ فعالیت است و فلش‌ها اطلاعات را توصیف می‌کنند. اطلاعات به چهار دسته تقسیم می‌شوند: فعالیت باید «ورودی» را تغییر دهد، «کنترل» برای محدودکردن فعالیت، «خروجی» به‌جای نتایج فعالیت و «مکانیسم» به‌جای منابع فعالیت. هر فعالیت به‌صورت سلسله‌مراتبی در صورت نیاز به فعالیت‌های فرعی توسعه داده می‌شود.

مهم‌ترین مزیت استفاده از استاندارد IDEF0 برای توسعۀ مدل فعالیت این است که امکان بحث مبتنی بر عملکرد را فراهم می‌کند. اگر از «چه کسی چه کاری انجام می‌دهد» براساس چارچوب هر سازمان در هر شرکت بحث می‌شود، توسعۀ مدل فعالیتی که می‌تواند به‌طور معمول برای مدیریت عملیات کارخانه از آن استفاده شود، غیرممکن است؛ زیرا هر شرکت تکنیک‌ها و روش‌های متفاوتی با خط‌مشی عملیاتی خودش را دارد. از سوی دیگر، بحث با استاندارد IDEF0 روی «آنچه در جایگاه عملکرد یا فعالیت موردنیاز است» در همۀ زمان‏ها متمرکز است و می‌تواند روشن کند برای PSM چه باید کرد؛ یعنی چارچوب پیشنهادی را می‌توان نه‌فقط برای شرکت‌های فرایندی مشخص، بلکه برای شرکت‌های مختلف نیز استفاده کرد. مدل‌سازی فعالیت بر عملکرد متمرکز شده است و برخی از مدل‌های فعالیت مرتبط با PSM در چند دهه پیشنهاد شده‌اند. آئویاما و همکاران مدل‌های فعالیت پیشنهادی را برای طراحی ایمنی فرایند کارخانۀ فرایند شیمیایی بر پایۀ مفهوم لایۀ حفاظتی مستقل ارائه کرده‌‌اند. فوچینو و همکاران مدل‌های فعالیت پیشنهادی برای فعالیت‌های تعمیر و نگهداری مؤثر و مشخص‌کردن محیط مدیریت دانش و اطلاعات موردنیاز هر فعالیت را تعریف کرده‌اند.

این مقاله برای استانداردکردن چارچوب PSM، الگویی برای مدل‌سازی فعالیت با استفاده از فرمت IDEF0 که در شکل ۳۷ نشان داده شده است، پیشنهاد می‌کند. این الگو شامل «چرخۀ PDCA برای انجام فعالیت PSM» و فعالیت «ارائۀ منابع» در هر صفحه است. معانی هر فعالیت در قالب به شرح زیر است:

مفهوم اساسی این است که هر فعالیت باید براساس استاندارد مهندسی که فعالیت «ارائۀ منابع» آن را ارائه داده است، انجام شود.

T1) فعالیت «مدیریت (عمل)»:

• برای مدیریت پیشرفت فعالیت‌های کلی داخل سطح؛
• نیاز به تأمین منابع برای انجام فعالیت‌های «طرح»، «انجام»، «بررسی»؛
• نشان‌دادن اقدام در اجرا؛ یعنی دادن دستورالعمل مشخص برای سیاست داده‌شده از سطح بالا و نشان‌دادن ایجاد برنامۀ اجرایی؛
• خروجی نتیجۀ تأییدشدۀ فعالیت؛
• تصمیم‌گیری درمورد اقدام بعدی، پس از دریافت الزام تغییر جهت اجرانکردن فعالیت و ارزیابی بد؛
• درخواست بهبود ES؛
• ارسال نیاز از هر فعالیت.

T2) فعالیت «طرح»:

• تهیۀ برنامۀ اجرایی برای نسبت بخش‌نامۀ خاص؛
• برای نشان‌دادن اجرا طبق برنامه؛

T3) فعالیت «انجام»:

• اجرای طرح؛

• الزام به عوامل نقص اداری.

T4) فعالیت «بررسی»:

• ارزیابی از دیدگاه‌های زیر؛ الف) نتیجۀ اجرا برای جهت و برنامه، ب) رعایت استاندارد مهندسی، ج) تأمین منابع، د) سازگاری بین استانداردهای مهندسی.

(۲ نمایندگی «ارائه منابع»:

T5) فعالیت «ارائۀ منابع» منابع برای فعالیت‌های «طرح»، «انجام»، «بررسی» و «اقدام» شامل موارد زیر است:

 الف) منابع انسانی آموزش‌دیده و سازمان، ب) ابزارها و روش‌های پشتیبانی از فعالیت‌های PSM، ج) اطلاعات ذخیره‌شده به‌جای نتایج فعالیت‌ها برای تصمیم‌گیری درمورد اقدامات بعدی، ازجمله اطلاعات مربوط به عوامل نقص، د) استاندارد مهندسی برای کنترل هر فعالیت که از سطح بالا توزیع می‌شوند.

بخش سوم – چارچوب عملی ژاپن برای مدیریت ایمنی فرایند

مدل فعالیت برای نمایش چارچوب عملی PSM براساس الگوی PDCA توسعه یافته است؛ مدلی که در شکل ۳۸ نشان داده شده است. جایگاه فعالیت عنصر PSM براساس هدف فعالیت‌ها در قالب چرخۀ PDCA و تأمین منابع مشخص می‌شود. بخش‌هایی از مدل‌های فعالیت در‌حال‌توسعه را نشان می‌دهد. شکل ۳۹ چارچوب برتر PSM مربوط به Plant-LCE را نشان می‌دهد. چارچوب پیشنهادی شامل پنج فعالیت (A1-A5) است که در چرخۀ PDCA شکل گرفته است: مدیریت PSM کلی (Action)، برنامه‌ریزی PSM (Plan)، اجرای PSM (Do) و ارزیابی عملکرد و نتیجۀ PSM (Check) و دو فعالیت (A7، A6) که طرح مدیریت یکپارچه و تأمین منابع، از قبیل منابع انسانی و سازمان (H & O)، اطلاعات و غیره را در برمی‌گیرد.

فعالیت A1 خط‌مشی مدیریت را براساس فلسفۀ اصلی شرکت در PSM ارائه می‌دهد و اجرای کلی فعالیت PSM را مدیریت می‌کند. فعالیت A2 براساس خط‌مشی مدیریتی که فعالیت A1 ارائه‌ کرده، برنامۀ اجرایی فعالیت PSM را می‌سازد. فعالیت‌های A3 و A4 اجرای فعالیت PSM را براساس Plant-LCE نشان می‌دهند.

ازآنجایی‌که هدف PSM حفظ ایمنی فرایند کارخانۀ تولید است، فعالیت PSM با وجود Plant-LCE به مراحل توسعۀ کارخانه و عملیات کارخانه براساس طبقه‌بندی شکل ۳۹ تقسیم می‌شود. اهداف PSM در مراحل توسعه و عملیات کارخانه متناسب با فرایند ایمن همراه اندازه‌گیری ایمنی تعیین‌شده و حفظ ایمنی فرایند کارخانۀ تولید است. خروجی‌های این فعالیت‌ها نتیجۀ فعالیت PSM است، ازجمله نیاز به تغییر یا اصلاح استانداردهای مهندسی (ES). فعالیت A5 نتیجه و عملکرد اجرای PSM را ارزیابی می‌کند. این فعالیت مستلزم تغییر خط‌مشی اساسی است و فعالیت PSM و چارچوب سیستم PSM را با بازخورد دادن به نتیجۀ ارزیابی به فعالیت A1 پس از ذخیرۀ آن‏ها به‌عنوان گزارش در فعالیت A7 بهبود می‌بخشد.

فعالیت A6 منابع انسانی و سازمان موردنیاز برای اجرای فعالیت‌های PSM را به شرح زیر فراهم می‌کند:

• کارکنانی که می‌توانند دستورالعملی را طبق استاندارد مهندسی انجام دهند؛
• کارفرمایانی (مدیران) که می‌توانند فعالیت کلی PSM را مدیریت کرده و براساس اطلاعات فعالیت A7 و نیاز بخش دیگر، تصمیم‌گیری کنند.

محیط کارمندان شرکت‌کننده و مدیریت پیمانکار، برنامه‌های آموزشی و پرورشی قابل‌اجرا و غیره موردنیاز است و مدل‌های فعالیت دقیق برای آن‏ها تحت فعالیت A6 ایجاد شده است. فعالیت A7 خروجی‌های فعالیت‌های «Plan، Do، Check، Action» را ذخیره می‌کند و منابعی برای فعالیت‌های PSM فراهم می‌کند که عبارت‌‌اند از:

• اطلاعات از نتیجۀ اجرای فعالیت ازجمله نیاز به تغییر؛
• اطلاعات از نتایج ارزیابی عملکرد؛
• ابزارها و روش‌های موردنیاز برای پشتیبانی از هر فعالیت؛
• استاندارد مهندسی که برای انجام هر فعالیت شامل استاندارد فنی، قانون، آیین‌نامه، معیار مدیریت و غیره می‌شود.

علاوه‌بر‌این، معانی اصطلاحات و مثال وظایف همچنین توضیح فعالیت مذکور در واژه‌نامۀ جدا از مدل فعالیت IDEF0 نوشته شده است. این واژه‌نامه می‌تواند به کاربر کمک کند درمورد مدل فعالیت در ادراک رایج بحث کند و بفهمد چه کاری، چگونه و چرا برای PSM ارجاع‌شده با مدل فعالیت خاص انجام شود.

فعالیت‌های A3 و A4، همان‌طور که به‌ترتیب در شکل‌های ۳۹ و ۴۰ نشان داده شده است، بیشتر توسعه یافته‌اند. شکل ۳۹ مدل فعالیت را برای PSM انجام‌شده در مرحلۀ توسعۀ کارخانه نشان می‌دهد. این مدل شامل فعالیت‌های PSM مربوط به توسعۀ فرایند، طراحی فرایند و ساخت کارخانه است. شکل ۴۰ مدل فعالیت PSM را نشان می‌دهد که در فاز عملیاتی کارخانه

انجام می‌شود و شامل فعالیت‌های PSM مربوط به تولید و نگهداری کارخانه است. در این مدل‌ها، می‌توان انجام یکپارچگی مکانیکی و مجوزهای کار گرم را که خود عناصر PSM هستند، در جایگاه فعالیت‌های PSM در مرحلۀ تعمیر و نگهداری کارخانه نشان داد. خروجی‌های این فعالیت‌ها از طریق ارزیابی عملکرد (فعالیت A45) در فعالیت A46 ذخیره می‌شود، همچنین برای بهبود فعالیت‌های PSM استفاده می‌شود. از سوی دیگر، تجزیه‌و‌تحلیل خطر فرایند (PHA) باید از طریق Plan LCE در هر مرحله انجام شود. نتایج PHA در هر فاز در فعالیت‌های A37 و A46 از طریق هر ارزیابی عملکرد ذخیره می‌شود و به‌عنوان اطلاعات ایمنی فرایند ارائه می‌شود.

گذشته از نمایش مستقیم فعالیت، برخی از عناصر PSM را می‌توان به‌جای ساختار جریان اطلاعات بین فعالیت‌ها نشان داد. بررسی جریان فعالیت خاص در مدل فعالیت IDEF0 امکان تأیید موقعیت عناصر PSM، مانند «مدیریت اطلاعات ایمنی فرایند»، «مدیریت تغییر»، «ممیزی‌های انطباق» را به شرح زیر ممکن می‌سازد:

• مدیریت اطلاعات ایمنی فرایند؛

نتایج برنامه‌ریزی، اجرا و ارزیابی عملکرد در PSM در فعالیت «ارائۀ منبع» ذخیره می‌شود. این امکان مدیریت اطلاعات ایمنی فرایند را به‌صورت یکپارچه فراهم می‌کند.

• ساختار مدیریت تغییر؛

برای نیازهای تغییر که از فاز خاصی خارج می‌شوند، گزارش آن‏ها در فعالیت «ارائۀ منابع» ثبت می‌شود و سازگاری با اطلاعات موجود بررسی می‌شود. اگر برخی اطلاعات یا شرایط و غیره به‌روز شوند، اطلاعات اصلاح‌شده باید به تمام سایت‌های آسیب‌دیده منتقل شود.

• ممیزی انطباق؛

اساساً هر فعالیت براساس استاندارد مهندسی‌ای انجام می‌شود که هر شرکت براساس مقررات و ضوابط تنظیم می‌کند. در این چارچوب، «بررسی» فعالیت ارزیابی می‌کند که هر فعالیت PSM براساس استاندارد مهندسی انجام می‌شود یا خیر. در صورتی که نتیجۀ ارزیابی شامل نیاز به تغییر باشد، در اقدام بعدی انطباق با آن‏ها درخواست می‌شود.

هر فعالیتی که در شکل ۳۹ و ۴۰ نشان داده شده است، به فعالیت‌های جزئی تبدیل می‌شود. در این چارچوب، نه‌فقط تکنیک‌های مهندسی برای PSM بلکه رویه‌های اجرای هر فعالیت PSM و منابع موردنیاز فعالیت PSM را می‌توان به‌طور خاص در مدل فعالیت سطح پایین‌تر روشن کرد و مدل‌های فعالیت برای ایجاد محیط مدیریت شرکت‌کننده و پیمانکار، برنامه‌های آموزشی و پرورشی کاربردی و غیره نیز تحت فعالیت A6 توسعه می‌یابد.

این مقاله چارچوب عملی را برای مدیریت ایمنی فرایند (PSM) براساس مهندسی چرخۀ حیات کارخانه (Plant-LCE) پیشنهاد می‌کند. مدل فعالیت برای نمایش چارچوب PSM با استفاده از فرمت IDEF0 توسعه یافته است. چارچوب پیشنهادی در PSM مزایای زیر را ارائه می‌دهد:

۱) چارچوب پیشنهادی برای PSM می‌تواند برای شرکت‌های مختلف فرایند شیمیایی مفید باشد؛ زیرا براساس بحث مبتنی بر عملکرد با استفاده از فرمت IDEF0 توسعه یافته است؛

۲) برای روشن شدن اینکه هدف PSM مدیریت ایمنی کارخانه تولید است، اهداف طراحی فرایند، ساخت کارخانه و کارهای تعمیر و نگهداری کارخانه و موقعیت عناصر PSM در کارخانۀ -LCE را روشن می‌کند؛

۳) با استفاده از الگویی برای تعیین چرخۀ PDCA، حتی اگر برخی از مشکلات در نتیجه و عملکرد فعالیت PSM رخ دهد، آن‏ها با بررسی و فعالیت (نیاز به تغییر) اصلاح می‌شوند. ازآنجایی‌که فعالیت «بررسی» نه‌فقط می‌تواند نتیجۀ فعالیت بلکه خود چارچوب PSM را نیز ارزیابی کند، عملکرد فعالیت‌های PSM و PlantLCE را می‌توان به‌صورت تدریجی در قالب چرخۀ PDCA بهبود بخشید؛

۴) منابع موردنیاز برای فعالیت‌های PSM را می‌توان به‌وضوح مشخص کرد. تأمین نیروی انسانی و سازمان به‌عنوان فعالیت نشان داده می‌شود. این فعالیت می‌تواند موقعیت‌های آموزش‌وپرورش، مدیریت پیمانکاری و غیره را که بخشی از عناصر چارچوب PSM هستند، روشن کند. ارائۀ دیگری از منابع، مانند اطلاعات، ابزارها، روش‌ها و غیره، نیز فعالیت نمایش داده می‌شود. این امکان مدیریت اطلاعات ایمنی فرایند و غیره را فراهم می‌کند.

در آینده دربارۀ موضوعات زیر باید مداوم بحث کرد تا چارچوب عملی بیشتری برای PSM ایجاد شود:

• تأیید موقعیت عناصر سیستم PSM موجود در چارچوب پیشنهادی و استخراج و افزودن عنصر مهم جدید براساس آن؛
• تقویت محتویات واژه‌نامه برای کمک به درک مدل پیشنهادی؛
• اعتبارسنجی توسط شرکت‌ها.

معرفی منبع اصلی

برگرفته از مقالۀ Process Safety Management Based on the Business Process Model of Engineering Activities نگارش پژوهشگران Yukiyasu SHimida, Teiji Kitajima, Tetsuo Fuchino, Kazuuhiro Takeda از Chemical Safety Reasearch Group, National Institute of Occupational Safety and Health  که در ۲۰۱۹ منتشر شده است.