مهرداد جهانی | مدیرعامل شرکت مهندسی ایمنی پارا

دارای گواهینامه PSM NEBOSH

سابقه چند مدیریت پروژه PSM در صنایع نفت، گاز، پتروشیمی‏و فولاد

مقاله ۱- تکامل وضعیت معیارها و شاخص‏های (KPI & Metric) مدیریت ایمنی فرآیند(PSM) در شرکت DuPont

بخش اول- شناخت شرکت

DuPont یک شرکت شیمیایی چند ملیتی است که در سال ۱۸۰۲ تاسیس شد. دفتر مرکزی این شرکت در ویلمینگتوندر ایالت دلاور است و در بیش از ۹۰ کشور در سراسر جهان فعالیت می‏کند. شرکت DuPont، در سال ۲۰۰۹ سومین شرکت شیمیایی جهان، بر اساس ارزش بازار و نهمین شرکت شیمیایی، از نظر میزان درآمد بوده‌است. این شرکت توسط Éleuthere Irénée du Pont (1771-1834) در دلاور در سال ۱۸۰۲ برای تولید پودر سیاه و بعداً مواد منفجره دیگر تأسیس شد. این شرکت به سرعت رشد کرد و تا اواسط قرن ۱۹ به بزرگترین تامین کننده باروت برای ارتش ایالات متحده تبدیل شد و یک سوم تا یک دوم باروت مورد استفاده ارتش اتحادیه در طول جنگ داخلی آمریکا را تامین می‏کرد. DuPont تاریخچه ای غنی و میراث قوی نوآوری دارد. در اوایل قرن نوزدهم، این شرکت در خط مقدم انقلاب صنعتی قرار داشت و محصولات آن در بسیاری از پروژه‏ها‏ی زیربنایی بزرگ آن زمان استفاده می‏شد. در قرن بیستم، DuPont به نوآوری و توسعه محصولات جدید مانند نایلون و تفلون ادامه داد که روش زندگی و کار مردم را متحول کرد و منجر به پیشرفت اساسی شرکت نیز شد. DuPont به دلیل ارائه محصولات شمیایی که شامل طیف گسترده ای از مواد برای صنایع مختلف مانند کشاورزی، تغذیه، ساخت و ساز و الکترونیک است و همچنین ارائه راه حل‏ها‏ی نوآورانه شناخته شده است. برخی از شناخته شده ترین محصولات این شرکت عبارتند از روکش ساختمانی Tyvek، سطوح جامد Corian و الیاف Kevlar با استحکام بالا می‏باشد. در سال ۲۰۱۷، DuPont با شرکت شیمیایی DOW ادغام شد و DowDuPont Inc را تشکیل داد. از آن زمان این شرکت به سه شرکت سهامی‏عام مستقل DuPont، Dow Inc. و Corteva Inc. تقسیم شد. این شرکت به دلیل اولویت دادن به سلامت و ایمنی کارکنان، مشتریان و جوامع خود شهرت دیرینه ای دارد و به دلیل تعهد خود به شفافیت و پاسخگویی به طور گسترده شناخته شده است. DuPont همچنین دارای یک برنامه تحقیق و توسعه قوی است که بر توسعه راه حل‏ها‏ی نوآورانه برای چالش‏ها‏ی مهم جهان متمرکز است. دانشمندان و مهندسان این شرکت دائماً مرزهای ممکن را پیش می‌برند و کار آنها منجر به پیشرفت‌ها و پیشرفت‌های تکنولوژیکی متعددی شده است که تأثیر قابل توجهی بر جامعه داشته است. به طور کلی، DuPont یک رهبر جهانی در صنعت مواد شیمیایی و علم مواد با شهرت قوی برای نوآوری، پایداری، ایمنی و شیوه‏ها‏ی تجاری اخلاقی است. تعهد این شرکت به این ارزش‏ها‏ کمک کرده است تا آن را به یکی از معتبرترین و موفق ترین شرکت‏ها‏ در جهان تبدیل کند. DuPont سابقه ای طولانی دارد و مانند بسیاری از شرکت‏ها‏ در صنایع شیمیایی و تولیدی، در طول سال‏ها‏ حوادث و حوادث مهمی‏را تجربه کرده است. برخی از برجسته ترین آنها عبارتند از:

• انتشار گاز سمی‏در بوپال، هند: در سال ۱۹۸۴، نشت گاز در کارخانه آفت کش یونیون کاربید در بوپال، هند، منجر به انتشار گاز سمی‏شد که باعث مرگ هزاران نفر و آسیب‏ها‏ی زیست محیطی و بهداشتی گسترده شد. DuPont در آن زمان سهام اقلیتی از شرکت Union Carbide را داشت و در نتیجه دچار ضرر مالی ناشی از جرایم، هزینه‏ها‏ی حقوقی و خسارت به قربانیان شد. اگرچه دوپونت مستقیماً مسئول فاجعه بوپال نبود، اما این حادثه سؤالات مهمی‏‏را در مورد مسئولیت شرکت‏ها‏ در قبال اقدامات شرکت‏ها‏ی تابعه و شرکای خود ایجاد می‏کند. DuPont از آن زمان گام‌هایی برای بهبود عملکردهای پایداری و ایمنی خود برداشته‌اند و اطمینان حاصل می‌کنند که شرکت‌های تابعه و شرکای خود در قبال اقدامات خود پاسخگو هستند.
• نشت مواد شیمیایی در پارکرزبورگ، ویرجینیای غربی: در دهه‌های ۱۹۹۰ و ۲۰۰۰، کارخانه DuPont در پارکرسبورگ، ویرجینیای غربی، چندین نشت شیمیایی از جمله انتشار C8 (اسید پرفلوروکتانوئیک یا PFOA)، یک ماده شیمیایی سمی‏که در تولید تفلون استفاده می‌شود، تجربه کرد. رهایش این مواد، آب آشامیدنی ساکنان محلی را آلوده کرد و نگرانی‌هایی را در مورد اثرات بهداشتی قرار گرفتن در معرض مواد شیمیایی ایجاد کرد.
• انفجار در لاپورت، تگزاس: در سال ۲۰۱۴، انفجار و نشت گاز متیل مرکاپتان در کارخانه دوپونت لا پورت، تگزاس، چهار کارگر را کشت و تعدادی دیگر را مجروح کرد. این حادثه باعث تحقیقاتی توسط هیئت ایمنی شیمیایی ایالات متحده شد که در نهایت متوجه کارشکنی این شرکت در آموزش صحیح کارکنان خود و رسیدگی به نگرانی‏ها‏ی ایمنی در کارخانه شد.
• نشت گاز فسژن در تاسیسات شرکت دوپوینت در بِلِ، ویرجینای غربی در سال ۲۰۱۰ که منجر به کشته شدن یک اپراتور کهنه کار شد. حوادث مشابهی در این واحد وجود داشت که منجر به خاموش شدن واحد برای مدتی به منظور بررسی دلایل حادثه شد.

این حوادث اهمیت پروتکل‏ها‏ی ایمنی قوی و اقدامات زیست محیطی مسئولانه را در صنایع شیمیایی و تولیدی نشان می‏دهد. DuPont اقداماتی را برای بهبود رویه‌های ایمنی و کاهش خطر حوادث آینده انجام داده است، اما این حوادث همچنان سوالات مهمی‏را در مورد خطرات مرتبط با تولید مواد شیمیایی و نیاز به مقررات و نظارت قوی‌تر ایجاد می‌کند.

بخش دوم- معیارهای اولیه PSM مربوط به قبل از سال ۱۹۹۰

قبل از سال ۱۹۹۰، جمع‌آوری داده‌های اصلی و معیارهای ایمنی فرآیند DuPont بر روی حوادث جدی ایمنی فرآیند، تلفات و موارد آسیب‌دیدگی در روز کاری از دست رفته و خسارات مالی بزرگ به دلیل آتش‌سوزی، انفجار و انتشار مواد سمی‏متمرکز بود. استفاده از این رویکرد در اواخر دهه ۱۹۶۰ در نتیجه یک حادثه بزرگ که در کارگاه دوپونت لوئیزویل رخ داد و ۱۲ کشته و ۵۰ میلیون دلار خسارت در نتیجه یک سری انفجارهایی بود شروع شد. شکل ۲ نمونه محدودی از این داده‏ها‏ی خلاصه را ارائه می‏دهد.

شکل ۲- تلفات خسارت اموال ناشی از حوادث PSM (1965-2000)

بخش سوم- معیارهای PSM مربوط به دهه ۱۹۹۰

مجموعه اولیه شاخص‏های PSM در این شرکت در سال‌های قبل به طور قابل توجهی در دهه ۱۹۹۰ در نتیجه دو پیشرفت قابل توجه برنامه گسترش یافت.

• توسعه و اجرای یک برنامه جهانی ممیزی ایمنی فرآیند، که نتایج ممیزی را بر اساس نمرات تجمعی و همچنین امتیازهای فردی برای هر عنصر PSM از سال ۱۹۹۲ ردیابی می‏کرد.
• توسعه و اجرای فرآیند طبقه بندی و گزارش دهی رویدادهای داخلی PSM جهانی برای رویدادهای با شدت مهم و متوسط که از سال ۱۹۹۵ آغاز شده است.

این داده‌های اولیه، بررسی گسترده‌ای از عملکرد حوادث جدی سالانه و همچنین خلاصه و تحلیل روند اساسی نتایج ممیزی را امکان‌پذیر کرد. این داده‏ها‏ ابتدا با استفاده از گزارش‏ها‏ی کاغذی جمع آوری و به صورت دستی جمع آوری شدند. شکل ۳ نموداری را ارائه می‏دهد که تعداد حوادث مهم را در مقابل یک خلاصه سالانه میانگین امتیازات ممیزی مقایسه می‏کند.

شکل ۳- حوادث PSM در مقابل میانگین امتیازات ممیزی شخص دوم (۱۹۹۲ ۲۰۰۲)

این داده‌های خلاصه سالانه با رهبری ارشد عملیات بازبینی و با جزئیات بیشتر برای شناسایی فرصت‌های بهبود، نیاز به آموزش اضافی و بهبود سیاست‌ها و الزامات داخلی موجود تجزیه و تحلیل می‏شدند.

بخش چهارم- معیارهای PSM از ۲۰۰۰ تا کنون

طی سالهای گذشته، DuPont تمرکز و قابلیت‌های داخلی را برای ردیابی مجموعه گسترده‌تری از معیارهای ایمنی فرآیند و شاخص‌های عملکرد گسترش داده است. ای شاخص‏ها‏ بر اساس موارد زیر بررسی می‏گردد.

• حوادث ایمنی فرایند
• ممیزی‏های ایمنی فرایند

• حوادث ایمنی فرایند

DuPont در حال حاضر از یک سیاست طبقه‌بندی و گزارش‌دهی دقیق رویداد PSM بر اساس شدت حادثه استفاده می‌کند که معیاری مستمر برای عملکرد رویداد PSM است و به صورت سالانه آن را ارائه می‌کند. فرآیند طبقه‌بندی حوادث، سایت‌ها را ملزم می‌کند که تمام رویدادهای PSM را در مقیاس استاندارد شده، ارزیابی کرده و امتیازدهی کنند. نمره نهایی شدت نسبی و گزارش داخلی و الزامات ارتباطی را تعیین می‏کند. جدول ۱ مروری بر سه طبقه بندی حادثه و دسته بندی گزارش داخلی ارائه می‏دهد.

جدول ۱- معیارهای طبقه‌بندی و گزارش‌دهی حوادث ایمنی فرآیند DuPont.

معماری امتیازدهی فعلی شامل ارزیابی و جمع بندی ۱۰ جزء برای هر حادثه است. این مولفه‏ها‏ شامل موارد زیر است:

• نوع رویداد و مواد آزاد شده (اشتعال پذیری، احتراق، سمیت)
• مقدار واقعی (اندازه) رهاسازی
• مقدار بالقوه (اندازه) انتشار
• درجه کنترل توسط سایت در هنگام حادثه
• مشارکت و کارکرد خطوط دفاعی/لایه‏ها‏ی حفاظتی
• ضربه واقعی در محل (جراحات، واکنش اضطراری، تخلیه)
• تأثیر بالقوه در محل
• تأثیر واقعی خارج از محل (جراحات، سرپناه در محل، گزارش آژانس، توجه رسانه‏ها‏)
• تاثیر بالقوه خارج از سایت

هر حادثه توسط سازمان ارزیابی و امتیازدهی می‌شود و امتیاز نهایی طبقه‌بندی کلی را تعیین می‏کند. همچنین محرک‌های طبقه‌بندی «خودکار» برای رویدادهای خاص رده A وجود دارد (به عنوان مثال، یک مرگ و میر، چندین مورد آسیب روز کاری از دست رفته، تأثیر خارج از محل، یا کل هزینه‌های بیش از ۱ میلیون دلار، رویدادهای دسته A خودکار بدون توجه به امتیاز هستند). همه حوادث دسته A و B در حال حاضر به عنوان معیارهای عملکرد تجاری و سایت گنجانده شده است. حوادث سطح بالاتر رده C (50 تا ۷۰ امتیاز) در طول تاریخ عمدتاً برای تجزیه و تحلیل روند به منظور شناسایی فرصت‌های بهبود اهرمی‏اضافی در سراسر شرکت (به عنوان مثال، بازنگری در استانداردها و راهنمایی‌های داخلی، آموزش فنی اضافی، ابزارهای بهبودیافته یا اهرمی‏و غیره) استفاده شده است. از ژوئن ۲۰۰۴، DuPont استفاده از پایگاه داده الکترونیکی موجود برای آمار آسیب‌ها و بیماری‌های قابل ثبت را برای گزارش و ثبت حوادث ایمنی فرآیند آغاز کرد. این پایگاه داده به طور خاص برای مدیریت عناصر حادثه PSM طراحی نشده است. با این حال، تجزیه و تحلیل روند گسترش یافته را برای مجموعه داده‏ها‏ی بزرگتری از رویدادها فعال کرد که در آن نوع حادثه را می‏توان بر اساس ویژگی‏ها‏ی زیر مرتب کرد:

• نوع حادثه (آتش سوزی، انفجار، از دست دادن مهار و غیره)
• وضعیت فرآیند در زمان وقوع حادثه (راه اندازی، عادی، خاموش شدن، و غیره)
• عنصر(های) PSM درگیر که نیاز به تقویت دارند
• عنصر(های) انضباط عملیاتی (OD) درگیر که نیاز به تقویت دارند

شکل ۴ یک روند تاریخی در مورد تعداد حوادث ایمنی فرآیند مهم در DuPont از سال ۹۵ تا ۲۰۰۷ را ارائه می‏دهد.

شکل ۴- روند رویداد جهانی دوازده ساله (حوادث PSM رده A و B)

علاوه بر حوادث، DuPont یک معیار نرخ کل قابل ثبت ایمنی فرآیند را حفظ می‏کند که شامل نرخ فرکانس برای تمام صدمات قابل ثبت است که مستقیماً توسط منابع ایمنی فرآیند مانند مواجهه با مواد شیمیایی، سوختگی و رویدادهای مشابه ایجاد می‏شود. این داده‌ها زیرمجموعه کوچکی از کل نرخ‌های آسیب قابل ثبت برای همه انواع صدمات و بیماری‌ها در سراسر شرکت است و شامل داده‌هایی برای کارکنان و پیمانکاران در سطح جهانی است.

• ممیزی‏ها‏ی ایمنی فرآیند

DuPont برای ارزیابی دوره‌ای سیستم‌ها و عملکرد PSM در تمام مکان‌های تولید، فرآیند ممیزی PSM شخص دوم در سطح کل شرکت‏ها‏ی خود را توسعه داده و حفظ می‌کند. مجموعه استانداردی از ویژگی‏ها‏ی ممیزی (پروتکل‏ها‏ و چک لیست‏ها‏) بر اساس الزامات و استانداردهای داخلی استفاده می‏شود. چک لیست ممیزی شامل حدودا ۳۰۰ سوال در ۱۵ عنصر PSM است. DuPont هر سال حدود ۷۵ ممیزی PSM شخص دوم را در هر چهار منطقه انجام می‏دهد. ممیزی شخص دوم به عنوان یک بررسی مستقل رسمی‏تعریف می‏شود که توسط پرسنل آموزش دیده DuPont انجام می‏شود که با استفاده از پروتکل‏ها‏ی تعیین شده انجام می‏شود. ممیزی‏ها‏ی شخص دوم توسط هر منطقه عملیاتی برنامه ریزی شده و با استفاده از یک پایگاه داده برنامه ریزی داخلی پیگیری می‏شود. یک ممیزی معمولی شامل ۴ روز با حداقل دو ممیزی کننده مجرب است. گزارش‌های ممیزی تکمیل‌شده و همه توصیه‌های ممیزی فردی با استفاده از نرم‌افزار تجاری برای ردیابی، بسته‌شدن، گزارش‌های شش ماهه و تحلیل روند (داده کاوی) تولید و وارد یک پایگاه داده مرکزی می‌شوند. هر ممیزی PSM شخص دوم توسط تیم ممیزی در مقیاس ۰ تا ۱۰۰ درصد نمره گذاری می‏شود. این یک امتیاز ترکیبی برای کل ممیزی و همچنین امتیازهای فردی برای هر یک از ۱۴ عنصر فنی PSM و همچنین یک عنصر مدیریت سایت یا منطقه ایجاد می‏کند. نمرات ممیزی PSM در هر منطقه جمع‌آوری می‌شود و برای تجزیه و تحلیل روند خلاصه می‌شود تا زمینه‌های بهبود بیشتر را شناسایی کند. شکل ۵ نمونه ای از نمرات ممیزی PSM در منطقه آمریکای شمالی را برای ۳ سال در تمام عناصر ایمنی فرآیند ارائه می‏دهد. فرآیند ممیزی شامل تمام مکان‌های تولیدی با خطر بالاتر و کم خطر، از جمله خریدهای اخیر و سرمایه‌گذاری‌های مشترک است که DuPont مالکیت اکثریت را دارد.

شکل ۵- نمرات ممیزی شخص دوم PSM در ایالات متحده و منطقه کانادا

هر یک از عناصر زیر در فرآیند ممیزی داخلی PSM ارزیابی و امتیازدهی می‏شود:

• مدیریت سایت/منطقه (Mgt)
• فناوری فرآیند (Tech)
• تجزیه و تحلیل خطرات فرآیند (PHA)
• رویه‌های عملیاتی و روش‌های SafeWork (Proc)
• مدیریت فناوری تغییر (MOC-T)
• آموزش و عملکرد (Tng)
• ایمنی پیمانکار (Con)
• مدیریت تغییر پرسنل (MOC-P)
• بررسی حادثه (II)
• برنامه ریزی و واکنش اضطراری (EPR)
• ممیزی PSM (Audit)
• تضمین کیفیت (QA)
• یکپارچگی مکانیکی (MI)
• بررسی ایمنی قبل از راه اندازی (PSSR)
• مدیریت تغییرات ظریف (MOC-S).

• معیارهای PSM فصلنامه مبتنی بر سایت و شرکت

در اواخر سال ۲۰۰۶، DuPont یک سیاست داخلی تجدید نظر شده را اتخاذ کرد که شامل جمع آوری و گزارش یک سری معیارهای استاندارد PSM در هر سه ماهه برای هر یک از ۱۷۵ مکان تولید جهانی بود. این شامل گزارش در مورد شاخص­های زیر است:

• تعداد حوادث PSM دسته A/B/C
• تعداد پیشنهادات بازرسی PSM شخص اول و عقب افتاده
• تعداد پیشنهادات بازرسی PSM شخص دوم و عقب افتاده
• تعداد PHA‏ها‏ی چرخه ای برنامه ریزی شده، باز و معوقه
• تعداد توصیه‏ها‏ی PHA باز و معوق
• تعداد توصیه‏ها‏ی PSM باز و معوقه
• تعداد بازنگری‏ها‏ی معوقه رویه عملیاتی (برنامه ۳ ساله)
• تعداد آزمایشات و بازرسی‏ها‏ی عقب افتاده یکپارچگی مکانیکی (تجهیزات حیاتی PSM)
• تعداد کل موارد اقدام PSM با پسوندهای تایید شده توسط لیدر سایت.

این معیارها توسط هر سایت در پایان هر سه ماهه گزارش می‏شود و در پایگاه داده مرکزی پست می‏شود که در آن در وب سایت اینترانت PSM DuPont نمایش داده می‏شود. نه عنصر داده توسط هر واحد عملیاتی و سایت در یک صفحه گسترده اکسل وارد می‏شود و ممکن است در سطح سازمانی، پلت فرم کسب و کار، واحد تجاری، منطقه ای و سایت مرتب شده، خلاصه و نمایش داده شود. یک ورودی کلیدی برای این داده‏ها‏ شامل ایجاد مجموعه ای استاندارد از تعاریف برای هر معیار است که برای کمک به اطمینان از ثبات و ارائه راهنمایی برای همه پرسنل سایت مهم است. این تعاریف توسعه یافته، به همه سایت‏ها‏ ابلاغ شده است و همچنین در وب سایت داخلی DuPont PSM قرار داده شده است. شکل ۶ قالب و محتوای صفحه گسترده معیارهای PSM جهانی را نشان می‏دهد که برای تولید گزارش‏ها‏ی وضعیت فصلی استفاده می‏شود. داده‏ها‏ ممکن است بر اساس سایت، کسب و کار، پلتفرم و منطقه مرتب شوند.

شکل۶- صفحه‌گسترده گزارش‌دهی سه‌ماهه جهانی PSM دوپونت

شکل ۷- نمونه ای از ردیابی جهانی برای توصیه‏ها‏ی رویداد PSM

علاوه بر این نه معیار سه ماهه، که در سطح کلی گزارش می‌شوند، معیارهای ایمنی فرآیند اضافی در هر سایت برای ردیابی و گزارش‌دهی فقط در سطح محلی مورد نیاز است و در طول ممیزی‌های PSM شخص دوم بررسی می‌شوند. این معیارها شامل موارد زیر است:

• آموزش/ احراز صلاحیت مجدد بر اساس مهارت پرسنل (عملیات و مکانیکی).
• MOC باز و عقب افتاده – توصیه‏ها‏ و آزمایشات فناوری
• توصیه‏ها‏ی PSSR باز و سر رسیده
• وضعیت MOC – نمایش شایستگی ۹۰ روزه پرسنل
• تعداد اقدامات اصلاحی باز یا دستورات کاری از آزمایشات/بازرسی‏ها‏ی تکمیل شده MI
• پیشنهادات نقد تمرین واکنش اضطراری باز و سر رسیده.

• وظایف عملیاتی حیاتی جهانی PSM

DuPont یک تیم جهانی صلاحیت PSM متشکل از منابع کلیدی مرتبط با PSM از توابع مرکزی و همچنین هر یک از چهار منطقه عملیاتی دارد. این تیم مسئولیت کلی در قبال استانداردهای داخلی PSM، آموزش و توسعه، ممیزی و سیستم­های مدیریت PSM دارد. این تیم هر سال مجموعه‌ای از وظایف عملیاتی حیاتی را توسعه داده و منتشر می‌کند که به صورت دوره‌ای با رهبری ارشد بررسی می‌شوند. گزارش نهایی در مورد نتایج و دستاوردها شامل اهداف و مقاصد رسمی‏در پایان سال توزیع می‏شود. برخی از وظایف عملیاتی حیاتی نیز ممکن است خود را به مجموعه‌ای از شاخص‌های یک‌باره یا «زیرمعیارها» برسانند که تکمیل یک هدف گسترده اما خاص را نشان می‌دهند. برای مثال، این ممکن است شامل به‌روزرسانی مطالعات مکان‌یابی تأسیسات گسترده، بازدید PSM لیدر از سایت‌های کارخانه، یا پیشرفت‌هایی که شامل بررسی طراحی و تجزیه و تحلیل سیستم‌های ابزار ایمنی برای فرآیندهای موجود به عنوان بخشی از تجزیه و تحلیل خطرات فرآیند چرخه‌ای باشد، باشد. این اهداف و فعالیت‏ها‏ی تکمیل شده ممکن است به عنوان شاخص‏ها‏ی عملکرد غیر معمول در نظر گرفته شوند و با سایر معیارهای سنتی برای یک دوره زمانی معین گزارش شوند. DuPont مجموعه ای از استانداردها و خط مشی‏ها‏ی داخلی دقیق را توسعه داده و حفظ کرده است که الزامات عمومی‏و تجویزی را برای ایمنی فرآیند در همه سایت‏ها‏ فراهم می‏کند. در حال حاضر، ۱۲ استاندارد PSM خاص شامل فناوری، امکانات یا پرسنل وجود دارد. این استانداردهای PSM به طور دوره ای بر اساس یادگیری‏ها‏ی کلیدی داخلی یا خارجی یا حداقل هر ۵ سال یکبار بررسی و بازنگری می‏شوند.

• تغییرات در پرسنل کلیدی PSM

DuPont یک رویکرد غیرمتمرکز و ماتریسی شامل پرسنل فنی که برنامه‌های مرتبط با PSM را رهبری و توسعه می‌دهند و تخصص و مشاوره در زمینه مدیریت ریسک ارائه می‌دهند، حفظ می‌کند. این گروه‏ها‏ شامل موارد زیر است:

• یک تیم جهانی شایستگی PSM شامل ۱۵ نفر که نماینده مناطق، پلتفرم‏ها‏ی تجاری و عملکردهای فنی یا اهرمی‏کلیدی هستند.
• هشت تیم فرعی فناوری که در مورد عناصر مختلف PSM مانند PHA‏ها‏، یکپارچگی مکانیکی، بررسی حادثه و غیره راهنمایی ارائه می‏دهند که مسئولیت آموزش فنی داخلی، استانداردها، استراتژی‏ها‏ی جدید و “بهترین شیوه‏ها‏” را بر عهده دارند.
• بیست و دو تیم فناوری مواد بسیار سمی‏که متشکل از یک رهبر و نمایندگان سایت هستند که مواد بسیار سمی‏مانند کلر، فسژن، اولئوم، HF بی آب، تتراکلرید تیتانیوم و غیره را مدیریت یا تولید می‏کنند.
• گروه کوچکی از مشاوران آموزش دیده ایمنی فرآیند و کارشناسان موضوع در مهندسی DuPont شامل گروه ایمنی فرآیند و آتش سوزی، آزمایشگاه خطرات انفجار، صلاحیت سیستم‏ها‏ی دارای ابزار ایمنی، و منابع مهندسی قابلیت اطمینان.

در مجموع، بیش از شصت رهبر و اعضای این تیم‌های فنی PSM، هسته اصلی ساختار ایمنی فرآیند داخلی و مدیریت ریسک و سیستم تحویل DuPont را تشکیل می‌دهند، از جمله برخی از با تجربه‌ترین منابع در شرکت فراتر از منابعی که به مکان‌های کارخانه اختصاص داده شده‌اند. DuPont گردش مالی و انتقال در این گروه از نقش‏ها‏ی کلیدی را به عنوان یک معیار سطح بالاتر برای تجزیه و تحلیل روندهای بلندمدت در تجربه و قابلیت‏ها‏ ردیابی می‏کند (به عنوان مثال، افرادی با کم تر از ۲ سال، ۲ تا ۵ سال و بیش از ۵ سال تجربه در نقش‏ها‏ی مرتبط با ایمنی فرآیند فعلی).

بخش پنجم- ارزیابی‏ها‏ی مربوط به PSM شخص ثالث

DuPont علاوه بر ارزیابی‌ها و معیارهای داخلی، ورودی‌ها و ارزیابی‌های PSM را از دو منبع شخص ثالث خارجی دریافت می‌کند. ارزیابی شخص ثالث ارزیابی است که توسط یک نهاد قراردادی خارج از شرکت انجام می‏شود. این شامل ممیزی سالانه شخص ثالث از برنامه ممیزی داخلی شخص ثالث و بازبینی شخص ثالث خارجی سیستم مدیریت مراقبت مسئول (RCMS) به عنوان بخشی یا تعهد عمومی‏شرکت و عضویت در شورای شیمی‏آمریکا است. این بررسی‌ها، اگرچه به‌طور خاص بر معیارها و شاخص‌های عملکرد متمرکز نیستند، اما تجزیه و تحلیل مستقل سالانه‌ای از عملکرد شرکتی و منطقه‌ای در برابر استانداردها و رویه‌های داخلی ارائه می‌دهند. بررسی شخص ثالث برنامه‏ها‏ی ممیزی ایمنی و بهداشت محیطی هر ساله انجام می‏شود و شامل تجزیه و تحلیل نتایج حسابرسی ایمنی فرآیند شرکت، بررسی دوره ای هر منطقه و عملکرد و گزارش‏ها‏ی ممیزی تجاری کلیدی و مشارکت شخص ثالث در تعداد کمی‏از نمایندگان است. ممیزی کننده شخص ثالث سیستم‏ها‏ی ممیزی داخلی و عملکرد را در برابر ۱۰ عنصر کلیدی سیستم ممیزی ارزیابی می‏کند و یک معیار عددی برای هر مورد ذکر شده در زیر ارایه می‏دهد.

• پشتیبانی صریح مدیریت برتر
• استقلال برنامه و ممیزی کننده
• کارکنان تیم ممیزی مناسب
• اهداف و محدوده برنامه ممیزی تعریف شده است
• منابع برنامه کافی
• فراوانی ممیزی بر اساس ریسک
• فرآیند ممیزی مناسب
• مستندسازی یافته‏ها‏ی ممیزی
• حل و فصل اقدامات اصلاحی
• اقدامات تضمین کیفیت مناسب

جدول ۲ یک برنامه زمانی نمونه برای بررسی‏ها‏ی ممیزی شخص ثالث در هر منطقه عملیاتی و کسب و کار ارائه می‏دهد. نتایج بررسی‏ها‏ی برنامه ممیزی شخص ثالث با رهبری اجرایی DuPont بررسی می‏شود و هر ساله برای دسترسی عمومی‏و بررسی در اینترنت DuPont ارسال می‏شود.

جدول ۲- برنامه‌ریزی برای بررسی‌های شخص ثالث – برنامه‌های ممیزی DuPont SHE

بخش ششم- نکات و محدودیت‏ها‏ی کلیدی با معیارها

ترکیبی از معیارهای PSM مبتنی بر زمان واقعی، پیشرو و عقب مانده  برای اندازه گیری سلامت کلی و عملکرد برنامه مدیریت ریسک ایمنی فرآیند به صورت مداوم چه در سطح عمومی‏و چه در سطح کلان در شرکت و با ویژگی کافی در سایت‏ها‏ و مناطق برای فعال کردن اقدامات بهبود هدفمند حیاتی است. به عنوان اولین گام، لیدر ارشد باید انتظارات روشن و قوانین پایه ای برای معیارها، از جمله گزارش دهی به موقع و دقیق، و توسعه فرایندها برای اطمینان از بازبینی روتین لیدر از معیارها و شاخص‏ها‏ی عملکرد، هم برای تشخیص و تجلیل عملکرد و دستاوردهای قوی و هم برای مداخلات موسسه، در صورت لزوم، ایجاد کند. در یک شرکت بزرگ، رویکرد اندازه‌گیری عملکرد باید در طول زمان سازگار باشد و در عین حال به اندازه کافی انعطاف‌پذیر باشد تا تغییرات سازمان و سیاست‌های ایمنی فرآیند به‌روز شده را که رخ می‌دهند (تجدید ساختار، تملک و واگذاری، ساخت سایت کارخانه جدید، الزامات جدید و غیره) بررسی کند. سیستم‌های جمع‌آوری و گزارش‌دهی داده‌های معیار باید تا حد امکان ساده و آسان برای استفاده باشند تا سایت‌ها و کسب‌وکارها بتوانند به سرعت به داده‌ها دسترسی پیدا کرده و به‌روزرسانی کنند و به جای صرف منابع برای ورود داده‌ها و جمع‌آوری‌های آماری، بر وضعیت بهبود PSM تمرکز کنند. استفاده از یک سیستم جمع آوری و تجزیه و تحلیل داده‏ها‏ی فناوری اطلاعات به راحتی قابل دسترسی و “شفاف” استفاده از معیارهای PSM را به طور قابل توجهی افزایش می‏دهد. معیارها دارای محدودیت‌های خاصی هستند که باید در سراسر سازمان شناخته شوند و بهتر است به عنوان بخشی از ممیزی ایمنی فرآیند مبتنی بر سایت مورد توجه قرار گیرند. این شامل:

• معیارها نمی‏توانند کیفیت خاص فعالیت‏ها‏ی کاری مدیریت ریسک و تصمیم گیری را اندازه گیری کنند (به عنوان مثال، می‏توان تکمیل به موقع گزارش‏ها‏ی بررسی حادثه و بسته شدن توصیه‏ها‏ را پی گیری کرد، اما این امر به تنهایی کمکی به تضمین کیفیت کلی و کامل بودن توصیه‏ها‏ی بررسی و تحلیل شکست ریشه ای پشتیبان نمی‏کند.).
• معیارها کیفیت و کامل بودن اقدامات انجام شده برای رسیدگی به توصیه‌ها یا سایر اقدامات بهبود را برای دستیابی به بسته شدن اندازه‌گیری یا تضمین نمی‌کنند. اقدامات برای دستیابی به خاتمه براساس اهداف تعیین شده محلی باید متعادل باشد و بر دستیابی به نتایج کاهش یا کاهش ریسک مورد نظر تقدم نداشته باشد.
• معیارها به تنهایی نمی‏توانند تضمینی مطلق برای جلوگیری از حوادث فاجعه بار با پیامدهای بالا و با احتمال کم (انفجار، آتش سوزی یا واکنش‏ها‏ی شیمیایی کنترل نشده) ارائه دهند.

بخش هفتم- خلاصه

دکتر ادوارد دمینگ در آثار خود بر مفاهیم زیادی در مورد «هفت بیماری کشنده مدیریت» تأکید کرد، از جمله این فلسفه که نمی‌توان یک شرکت را تنها با ارقام قابل مشاهده (داده‌ها) اداره کرد، زیرا برخی چیزهای مهم را نمی‌توان اندازه‌گیری کرد. این برای ایمنی فرآیند از نظر ارزش‌های اصلی، تعهد و رفتارهای ذاتی افراد، از اپراتور و مکانیک در کارگاه که سیانید هیدروژن را مدیریت می‌کند، از طریق عملیات‌های ارشد و مدیریت تجاری اعتبار دارد. اگرچه اندازه‌گیری برخی دارایی‌های نامشهود بسیار دشوار است، مجموعه فعلی معیارهای PSM دوپونت در طول زمان به تکامل خود ادامه می‌دهد تا به عنوان مجموعه‌ای از شاخص‌ها در «وضعیت PSM» داخلی مرتبط با تمام فرآیندهای تولید خطرناک عمل کند. معیارهای فعلی PSM تصویری کلی از وضعیت، عملکرد و پیشرفت در طول زمان برای سایت‌ها، کسب‌وکارها، مناطق و شرکت ارائه می‌دهند. جدول ۳ هر یک از این معیارهای فعلی را خلاصه می‏کند.

جدول ۳- معیارهای شاخص‏های PSM

مدل رهبری PSM در DuPont همانطور که در شکل ۸ توضیح داده شده است، نقش اساسی را که رهبری باید ارائه دهد و حفظ کند تا به نتایج قوی و ثابت دست یابد، از جمله ایجاد فرهنگ “هدف صفر است”، OD قوی، منابع کافی، و تعیین مسئولیت‌پذیری را برای کارایی برجسته می‌کند. این رویکرد، در هماهنگی با مدل ایمنی فرآیند DuPont که شامل ۱۴ عنصر فنی است، یک چارچوب قوی برای مدیریت PSM به صورت روزانه در تمام سایت‌های جهانی فراهم می‌کند. معیارهای عملکرد بالا مکمل این عناصر فنی هستند و شاخص‌های پیشرو و عقب مانده مداوم را برای نشان دادن کیفیت کلی اجرا به شیوه‌ای قابل مشاهده و پایدار ارائه می‌دهند.

شکل ۸- مدل رهبری و عملکرد DuPont PSM

حوزه‏ها‏ی تمرکز آینده شامل معیارهای ایمنی فرآیند و عملکرد

توسعه، جمع‌آوری و استفاده از شاخص‏ها‏ی پسرو و پیشرو PSM باید یک فرآیند در حال تکامل و پویا در طول زمان باشد، زیرا سازمان‌ها، سیستم‌ها و انتظارات ذینفعان تغییر می‌کنند. مجموعه معیارها و بررسی روندهای عملکرد باید برای تقویت برنامه‌های موجود استفاده شود و در نهایت اطمینان حاصل شود که تصمیمات مدیریت ریسک با کیفیت بالا در هر کسب‌وکار و در هر نسل از پرسنل عملیات در تمام سطوح حفظ می‌شود. حوزه‌های دیگر مورد توجه شامل معیارهای ایمنی فرآیند و شاخص‌های عملکرد در DuPont شامل حوزه‌های زیر است:

• توسعه معیارهای مبتنی بر گسترده با تمرکز بر آموزش و توسعه برای نظارت بر مهارت‌ها و قابلیت‌های PSM در سازمان‌های مختلف تولیدی و فنی (اندازه‌گیری «ظرفیت سازمانی» و منابع برای حفظ عملکرد PSM با کیفیت).
• در نظر گرفتن اقدامات بهبود یافته برای ارزیابی OD و مشارکت رهبری
• ادغام کامل معیارها و نتایج PSM (هم پیشرو و هم عقب مانده) در چرخه‏ها‏ی بررسی عملکرد سالانه منابع انسانی برای مدیریت خط.
• توسعه و استفاده از یک سیستم جمع آوری و مدیریت داده مرکزی مبتنی بر وب جهانی برای فعالیت‏ها‏ی PSM و SHE، از جمله ابزارهای مدیریت گردش کار برای عناصر ایمنی فرآیند.
• تکمیل بررسی‌های سالانه «وضعیت PSM» در هر یک از پنج پلت‌فرم اصلی کسب‌وکار برای تجزیه و تحلیل شاخص‌های عملکرد و نتایج توسط عملیات‌های ارشد و مدیریت کسب‌وکار.

برگرفته از مقاله

The Evolution and Current Status of Process Safety Management Metrics

• David E. Cummings
• DuPont SHE and Sustainable Growth Center, 1007 Market Street, Wilmington, DE 19898;
• e.cummings-1@usa.dupont.com (for correspondence)
• Published online 23 January 2009 in Wiley InterScience